Wypadek przy pracy a odpowiedzialność cywilna pracodawcy
Tekst pochodzi z numeru: 8/2009
Sąd Najwyższy uznał, że stwierdzenie przez sąd pracy wypadku przy pracy nie jest równoznaczne z odpowiedzialnością cywilną firmy.
Ból kręgosłupa, którego pracownik doznał podczas układania kartonów, nie został pierwotnie uznany za wypadek przy pracy. Dopiero po kontroli inspekcji pracy w nowym protokole powypadkowym zdarzenie to zakwalifikowano za taki wypadek. Ustalono jednak, że przyczyną wypadku było naruszenie przez pracownika przepisów i zasad bhp. Na tej podstawie ZUS odmówił pracownikowi wypłaty jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy oraz renty wypadkowej. Od tych decyzji pracownik odwołał się do sądu.
Sąd ustalił, że pracownik dźwigał przedmioty z drugim pracownikiem i w związku z tym przyjął, że protokół powypadkowy nie jest zgodny z prawdą. W ocenie sądu to pracodawca nie zorganizował pracy tak, aby nie dochodziło do przekroczenia norm dźwigania ciężarów. Wobec tych ustaleń sąd I instancji sprostował protokół powypadkowy, stwierdzając, że przyczyną wypadku przy pracy było niedopełnienie przez osobę kierującą pracownikami obowiązku odpowiedniego organizowania, przygotowania i przeprowadzenia prac.
Ponadto sąd orzekł, że pracodawca ponosi odpowiedzialność wobec pracownika za szkody mogące powstać w przyszłości, a związane z tym wypadkiem przy pracy. Wyrok dał pracownikowi podstawę do tego, aby sądzić się z pracodawcą w drodze cywilnej za poniesione z tytułu wypadku przy pracy straty.
Pracodawca wniósł apelację, ale sąd apelacyjny uznał racje sądu I instancji, jeśli chodzi o ustalenie przyczyn wypadku przy pracy. Ponadto pracodawca nie chciał się zgodzić, aby pracownik mógł w drodze cywilnej żądać odszkodowania za szkody mogące powstać w przyszłości. Sąd uznał jednak, że pracownik może w takim procesie zgłaszać roszczenia wobec pracodawcy. Wskazał też, że pracownik na podstawie tego orzeczenia może porozumieć się z pracodawcą co do wysokości takiego roszczenia. Wtedy nie musi ubiegać się o nie w sądzie cywilnym.
Pracodawca wniósł skargę kasacyjną do SN, który stwierdził, że KP nie zawiera podstawy prawnej regulującej cywilną odpowiedzialność za czyn niedozwolony pracodawcy. Z kolei ustawa wypadkowa dotyczy wyłącznie świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego. Sąd Najwyższy wskazał, że stwierdzenie wypadku przy pracy nie jest równoznaczne ze stwierdzeniem odpowiedzialności cywilnej, gdyż powstały w nim uraz nie musi powodować szkody warunkującej cywilną rekompensatę. Stwierdził też, że sądy pracy nie mogą same ustalać, czy pracodawca w przyszłości ma ponosić odpowiedzialność cywilną za wypadek przy pracy. W konsekwencji SN uchylił wyrok sądu I instancji w zakresie odpowiedzialności pracodawcy wobec pracownika za szkody mogące powstać w przyszłości, natomiast w pozostałej części oddalił żądania pracodawcy.
Wyrok SN z 14.5.2009 r., II PK 282/08
