Witam, no niestety pracownik nie może odmówic pracy w nadgodzinach (jest kilka wyjątków, ale to raczej dotyczy samotnie wychowujących dzieci, albo młodocianych, albo kobiet w ciąży). Poniżej troche lektury:)
Zdaniem SN: Zmęczenie nie uzasadnia odmowy wykonywania pracy w nadgodzinach Praca w godzinach nadliczbowych jest wykonywana w warunkach określonego już zmęczenia pracownika. Nie uzasadnia to jednak odmowy pracownika wykonania polecenia pozostania poza godzinami pracy w celu zakończenia usuwania awarii.
(Wyrok Sądu Najwyższego z 16 grudnia 1987 r., I PRN 68/87, OSNC 1989/10/164)
Do sytuacji, w których polecenie przełożonego jest sprzeczne z przepisami prawa, należą np. wydanie polecenia pracy w godzinach nadliczbowych pracownikowi, który z racji wykonywanej pracy bądź stanu zdrowia nie może wykonywać takiej pracy. Taki zakaz bez względu na przyczynę nadgodzin dotyczy:
•pracownic w ciąży,
•pracowników opiekujących się dzieckiem do lat 4 w sytuacji, gdy złożył oświadczenie, że nie będzie wykonywał pracy w godzinach nadliczbowych (tj. nie wyraził zgody na ich wypracowywanie),
•pracowników niepełnosprawny, którzy nie są zatrudnieni przy pilnowaniu mienia lub którzy nie posiadają zgody lekarza profilaktyka na pracę w godzinach nadliczbowych.
Natomiast zakaz zatrudniania w godzinach nadliczbowych, ale wynikający tylko ze szczególnych potrzeb pracodawcy, dotyczy:
•pracowników, którzy przekroczyli dopuszczalne limity godzin pracy nadliczbowej (np. w danej dobie przepracował 13 godzin, a nie jest zatrudniony w równoważnym systemie czasu pracy, w którym dopuszczalne jest wykonywanie pracy do 16 lub 24 godzin na dobę lub wypracował roczny limit nadgodzin), lub minimalne limity odpoczynku (np. praca w godzinach nadliczbowych spowodowałaby niezachowanie 35-godzinnego nieprzerwanego odpoczynku tygodniowego),
•pracowników, którzy wykonują pracę w warunkach przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia.
Awaria, akcja ratownicza niekiedy uzasadniają pracę w godzinach nadliczbowych
Pracodawca może nakazać pracę w godzinach nadliczbowych w przypadku prowadzenia akcji ratowniczej lub w celu usunięcia awarii pracownikom, którzy przekroczyli limity nadgodzin lub odpoczynku, lub którzy pracują w warunkach przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia.
Przepisy prawa pracy zabraniają wymienionym pracownikom wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych lub pracę tę uzależniają jedynie od dobrowolnej zgody pracownika Dlatego też, w opisanych wyżej sytuacjach, pracownik mimo odmowy wykonania pracy w godzinach nadliczbowych nie poniesie negatywnych konsekwencji. W sytuacji, gdy odmowa wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych wynika ze zwykłych zasad współżycia społecznego, jak np. gdy jest podyktowana koniecznością załatwienia ważnych spraw osobistych, których nie można odłożyć w czasie, takich jak np. wcześniej umówiona wizyta u lekarza czy odebranie dziecka z przedszkola w sytuacji, gdy żaden inny członek rodziny nie może tego zrobić, również uzasadnia to brak możliwości wyciągnięcia negatywnych konsekwencji wobec pracownika.
